ระบบการศึกษาของประเทศไทยมีการเริ่มแบ่งนักเรียนเป็นสายการเรียนต่างๆ ตั้งแต่ระดับชั้น ม.ปลาย โดยปกติแล้ว 2 ประเภทหลักๆ คือสายศิลป์และสายวิทย์ ซึ่งเราจะพบว่านักเรียนหลายคนเรียนต่อในระดับมหาวิทยาลัยไม่ตรงสาย อาทิ ตอนมัธยมเรียนสายวิทยาศาสตร์แต่กลับเลือกเรียนคณะสายศิลป์หรือมนุษย์ศาสตร์ในระดับช่วงมหาวิทยาลัย ยังไม่หมดเพียงเท่านี้ ผู้คนจำนวนมาก หลังจากจบระดับมหาวิทยาลัย ก็เข้าสู่ช่วงเวลาของการหางานทำ หลายคนเรียนจบแล้วทำงานไม่ตรงกับสายการเรียน อาจจะด้วยสภาวะเศรษฐกิจทำให้หางานได้ยากขึ้น, มีสายงานอื่นที่สนใจมากกว่าสายที่เรียนจบมา หรือหลังเรียนจบก็ค้นพบว่าตัวเองไม่เหมาะกับสายงานนี้ จะด้วยเหตุผลใดก็ตาม การเปลี่ยนสายการทำงานก็เป็นการตัดสินใจครั้งสำคัญของชีวิต ทำงานต่อไม่ตรงสายก็ไม่เป็นไรหากคุณกล้าตัดสินใจนั้นหมายความว่าคุณค้นพบและเรียนรู้อะไรบางอย่าง คุณเริ่มเข้าใจตนเองอย่างลึกซึ้งมากขึ้นเพราะงั้นคุณถึงมีความกล้าที่จะตัดสินใจ ในจุดนี้ต้องขอชื่นชมจริงๆ ทีนี้ เมื่อคุณตัดสินใจเช่นนั้นแล้ว สิ่งต่อมาที่ควรทำ มีอะไรบ้างนะ ไปดูกัน
1. เริ่มตั้งเป้าหมาย คุยกับตัวเองให้รู้เรื่อง อะไรคือสิ่งที่คุณต้องการ
หลังจากคุณตัดสินใจที่จะเปลี่ยนสายงาน คุณต้องคุยกับตัวเองให้รู้เรื่องว่าอะไรคือสิ่งที่คุณต้องการ และเป้าหมายของคุณคืออะไร ที่จริงแล้ว ขั้นตอนนี้ก็เป็นอีกขั้นตอนที่ยากเหมือนกัน เอาล่ะ เรามาทำให้มันง่ายขึ้น สิ่งแรกที่คุณควรจะทำก็คือ เริ่มจากการตั้งเป้าหมายเล็กๆระยะสั้นก่อน อย่างเช่น
สายงานใหม่ที่คุณสนใจต้องใช้ความรู้อะไรบ้าง ?
คุณจะพัฒนาตัวเองในงานนั้นได้อย่างไร ทักษะใดที่คุณยังขาด?
เป้าหมายในอาชีพระยะสั้นของคุณคืออะไร?
งานนี้ใช่แผนระยะยาวของคุณหรือเปล่า ?
ให้คุณเริ่มจากการตั้งเป้าหมายแบบสั้นไปก่อน เพราะชีวิตมันไม่แน่นอน คุณก็อาจจะยังไม่แน่ใจว่างานนี้จะเป็นงานที่ใช่สำหรับคุณจริงๆหรือไม่ ก็อาจจะยังไม่ทราบแน่ชัด ดังนั้น การเลือกว่างแผนระยะสั้นและลงมือทำทันที ก็เป็นอีกวิธีที่จะช่วยลดความเครียดและทำให้คุณมีความสุขกับการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆได้ง่ายยิ่งขึ้น การลองผิดลองถูก เรียนรู้จากความผิดพลาด ปรับปรุงและพัฒนาให้ดีขึ้น ทุกอย่างนี้คือธรรมชาติของมนุษย์
2. ฝึกภาษาอังกฤษ เตรียมความพร้อมและเปิดโอกาสให้ตนเอง
การพูดภาษาอังกฤษได้คือการเปิดประตูรับโอกาสดีๆให้ตัวเอง การลองทำอะไรใหม่ๆ อย่างเช่น การเตรียมพร้อมด้านภาษาอังกฤษให้ตนเองเป็นอีกทางเลือกที่ดีมาก ในปัจจุบัน การเดินทางไปต่างประเทศ การทำงานในต่างประเทศ หรือการท่องเที่ยวในประเทศต่างๆเพื่อหารประสบการณ์ สร้างแรงบันดาลใจ หาไอเดียในการสร้างสรรค์ผลงาน จะอะไรก็ตามแต่ อีกสิ่งที่ขาดไม่ได้คือการที่คุณได้ภาษาอังกฤษในระดับพื้นฐาน อาจจะแค่เพียงสื่อสารได้ก็เพียงพอแล้ว ภาษาอังกฤษช่วยเป็นใบเบิกทางให้คุณสามารถเปลี่ยนสายงานและยังช่วยให้หาง่ายได้ง่ายขึ้นอีกด้วย สำหรับคนที่ได้ภาษาอังกฤษแล้ว หากคุณสนใจในภาษาและวัฒนธรรมอื่นๆ การเรียนภาษาที่ 3 ก็เป็นอีกทางเลือกที่ดีมาก มันคือการเตรียมความพร้อมให้ตนเอง เมื่อโอกาสที่คุณเฝ้ารออยู่มาถึง สิ่งที่คุณหวังไว้ก็จะเป็นของคุณได้ง่ายดายมากขึ้น
3. การเสริมความรู้และฝึกประสบการณ์ให้ตนเอง
หากคุณพอมีเวลาว่าง การเสริมความรู้และฝึกประสบการณ์ให้ตนเอง คุณอาจจะเริ่มง่ายๆจากการสมัครเรียนเสริมความรู้ระยะสั้น ทางออนไลน์ วิธีนี้เป็นอีกสิ่งที่คุณควรจะทำ ปัจจุบัน หลายๆมหาวิทยาลัยเปิดโครงการเรียนออนไลน์ในคอร์สระยะสั้น เมื่อเรียนจบคุณจะได้ใบ Certificate หรือ ใบรับรองความสามารถว่าคุณได้ศึกษาในเรื่องนั้นๆมาแล้ว ข้อมูลความรู้พวกนี้จะช่วยให้คุณหางานใหม่ได้ง่ายมากขึ้น ไม่เพียงเท่านี้ การที่คุณทำงานไม่ตรงสาย บางครั้งคุณอาจจะมีความรู้ในสายงานใหม่น้อยกว่าเพื่อนร่วมงาน การที่คุณศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมแบบน่าเชื่อถือและมีหลักฐานการเรียนที่เป็นรูปธรรมจะช่วยให้ชีวิตวัยทำงานของคุณง่ายขึ้นอีกเยอะ คอร์สเรียนออนไลน์ฟรีของมหาวิทยาลัยชั้นนำของไทยและต่างประเทศ Massive Open Online Course หรือ เรียกว่า MOOCs คุณสามารถเลือกเรียนกับทุกมหาวิทยาลัยทั่วโลก(ที่เปิดคอร์สนี้) บางที่มีค่าใช้จ่ายแต่คอร์สส่วนใหญ่มักให้เรียนฟรี มหาวิทยาลัยที่เปิดคอร์สออนไลน์นี้ เช่น จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยมหาวิทยาลัยมหิดล มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยขอนแก่น เป็นต้น สำหรับมหาวิทยาลัยชื่อดังระดับโลก เช่น Oxford Cambridge ต่างก็มีคอร์สออนไลน์ให้เราเลือกเรียน เมื่อคุณเรียนอย่างตั้งใจ สอบผ่านตามมาตราฐานของมหาวิทยาลัย คุณจะได้รับใบรับรองทางออนไลน์ เอกสารพวกนี้แหละคือสิ่งที่จะช่วยเป็นใบเบิกทางให้คุณ
อีกหน่วยงานหนึ่งที่ช่วยให้คุณสามารถพัฒนาตนเองได้อย่างน่าประหลาดใจคือ กรมแรงงานฝีมือ คุณสามารถติดตามทางช่องทาง Facebook กรมแรงงานฝีมือในเขตพื้นที่จังหวัดของคุณ แล้วคุณจะพบว่ามีคอร์สเรียนและฝึกประสบการณ์ต่างๆที่น่าสนใจมากมาย มีใบรับรองให้ด้วย โดยปกติแล้วมักจะเรียนฟรี ลองไปศึกษาเพิ่มเติมดูนะคะ คุณจะพบว่า การทำงานไม่ตรงสายไม่ได้เป็นปัญหากับชีวิตเลยจริงๆตราบใดที่คุณไม่ยอมแพ้และพร้อมจะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆอยู่เสมอ
คุณทราบหรือไม่ว่า ในความเป็นจริงแล้ว ในอดีตบุคคลที่มีความสามารถจริงๆของโลกต่างเรียนรู้ศึกษาศาสตร์ต่างๆในหลากหลายวิชาความรู้ ไม่มีการจำกัดขอบเขตของการเรียนรู้ เลโอนาร์โด ดา วินชี เจ้าของผลงาน โมนาลิซ่า ได้สร้างผลงานที่มีประโยชน์ต่อมวลมนุษยชาติ เป็นความรู้ด้านการแพทย์ ภาพกายวิภาคที่ก้าวล้ำยุคสมัยไปมาก มันถูกเรียกว่า "วิทรูเวียนแมน" (Vitruvian Man) ซึ่งช่วยให้แพทย์เข้าใจอวัยวะต่างๆของมนุษย์มากยิ่งขึ้น ดา วินชี ก็เป็นคนที่เรียนรู้อยู่ตลอดเวลาและไม่จำกัดตนเองไว้เพียงกรอบความรู้วิชาใดวิชาหนึ่ง ดังนั้นการที่คุณเรียนจบมาแล้วทำงานไม่ตรงสายไม่ได้เป็นอะไรที่ผิด ขอแค่คุณพร้อมที่จะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ สิ่งดีๆรอคุณอยู่ข้างหน้าแน่นอน
